زادگاه من ، باورم کن لیپارید سارگسیان / مترجم : آندرانیک خُچومیان / بازسُرایی : محمدعلی شاکری یکتا

79 صفحه / نشر افراز

او به من می نگرد ، من به او، آرارات ِ سر بر افلاک ساییده را می گویم

او به من می نگرد ، من به او ، سده ی در آستانه ی نابودی ام را می نگرم

امیدها و رؤیاهایی دارم که به بار برننشسته اند

و این جهان گِل آلود و آشوب زده به من می نگرد و من به او.

لیپارید سارگسیان شاعر معاصر ارمنی در یادداشتی کوتاه می نویسد: "برای من افتخار بزرگی است که بخشی از اشعارمن به زبان فارسی ترجمه می شود، زبانی که فردوسی ، سعدی خیام و دیگر ادیبان بزرگ ایران با آن شعر سروده اند."

کتاب " زادگاه من ، باورم کن" که 148 قطعه از شعرهای سارگسیان را در خود دارد دوست فرهیخته ام آندرانیک خچومیان به فارسی برگردانده است و من هم خوشحالم که توانستم در ویرایش و باز سرایی این اثر نقشی داشته باشم.

شعرهای سارگسیان در قالبی دوبیتی مثل رباعی  فارسی سروده شده است . تمام تلاش آندرانیک در ترجمه ، و من در باز سرایی متن ترجمه شده در این بوده است که بتوانیم مضامین شعرها را بی کم وکاست منتقل کنیم. ابتدا خواستم این قطعات را به نظم فارسی بازبسرایم اما هرچه پیش می رفتم متوجه شدم ادامه ی این روش از بیخ و بن به انتقال مضامین لطمه می زند و با مضمون اصلی فاصله می گیرد. تنها قطعه ی 35 بود که مضمون و شکل فارسی بر هم منطبق شد:

گر چیره شوی به زهر نیرنگ و ریا

گر چیره شوی به زهر ِ هر رنج و بلا

گر چیره شوی به این هیولای درون

انسان شوی و رسی تو بر عرش خدا.

لیپارید سرگسیان در شعر های خود به چند مؤلفه ی کلیدی زندگی نظر دارد. لذا او را باید شاعری معنا گرا دانست که دغدغه های ذهنی اش انسان ، وطن ، نیکبختی و عشق است.

آندرانیک خچومیان که فیلمبردار و دست اندر کار سینما و مترجمی پرتلاش است تاکنون آثارارزشمندی را ازنویسندگان و شاعران ارمنی به فارسی برگردانده است. عشق و علاقه ی آندرانیک که ایرانی است به گسترش پیوندهای فرهنگی ایران وارمنستان ستودنی است. 

از دیگر ترجمه های آندرانیک خچومیان ، می توان به آثار زیر اشاره کرد:

1- رفیق پانچونی ، نوشته ی یرواند اُتیان (1869- 1926)،نویسنده ،  طنز پرداز و مترجم نامدار ارمنستان.نشر افق این کتاب را منتشر کرده است.

 رفیق پانچونی طنزی سیاسی است که چهره ی آدمی کودن ، حرّاف و قدرت طلب و دیکتاتور را به ما نشان می دهد. زمان رخدادهای داستان مربوط است به ارمنستان غربی و سلطه ی حزب های افراطی ملی گرا  و تقریبا همزمان با  نسل کشی ارامنه توسط ترکان عثمانی. 

مترجم در مقدمه ای کوتاه و زیبا شخصیت پانچونی را این گونه به ما معرفی می کند" پانچونی دیر زبان باز کرد اما وقتی شروع به حرف زدن می کند ، دیگر کسی حریف او نمی شود .به خاطر همین پرحرفی یکی از دوستانش پیشنهاد می کند تا فعال حزبی شود....پانچونی نمونه ی زنده ی افراد و گروهایی است که با عدم اعتقاد و احترام به دیدگاه های دیگران ، باعث اذیت و آزار جامعه می شوند...."

خواندن این کتاب را به دلیل طنز قوی سیاسی اش به دوستان توصیه می کنم.

2-قصه ها و افسانه های ارمنی ، مجموعه ی سه افسانه که نام سه  نویسنده : هوهانس تومانیان/ قازاروس آقایان/ سورن آیوازیان را بر پیشانی خود دارد.  /نشر افراز، 137 صفحه.

3-سیاوش و سودابه ، نمایشنامه ای در 73 صفحه ، برگرفته از شاهنامه ی فردوسی اثر گئورگ دارفی آوانسیان (1907-1964 ).دارفی زاده ی سلماس است . او زبان فارسی را نزد آیت الله طاهری پدر امام جمعه ی سابق اصفهان  یاد می گیرد .او این نمایشنامه را ابتدا به ارمنی ، سپس به فرانسه می نویسد. دارفی بسیاری از آثار کلاسیک ادبیات اروپایی را به زبان ارمنی ترجمه می کند از جمله می توان به "ریچاردسوم" اثر شکسپیر ، نمایشنامه هایی چون "کریستین و ایزوت" و " ال سید" و " نامه رسان لئون " اشاره کرد.

4-وان و رزمدخت/ گئورک دارفی/نمایشنامه ای زیبا در باره ی روابط دیرین و تنگاتنگ ایران و ارمنستان در زمان ساسانیان. این کتاب رانشر افکار در 130 صفحه منتشر کرده است.