برشی از یک یادداشت / از گروه تلگرامی سیزین همراز

رضا براهنی، آموزگار، نویسنده، شاعر، منتقد، نظریه پرداز، و روشنفکرِ جنجالیِ جسورِ تیزِ برندهِ متناقضِ پرتلاطمِ متعصبِ چشم آبیِ تبریزی، سرانجام به تاریخ پنجم فروردین ماه 1401، جهان را ترک و به دیدار آفتاب شتافت. او که قصه های بسیاری برای تمامی نسل های بعد از خود نوشته بود، اما خالی از تمامی چفت و بست های آن قصه ها، در غربت- درحالی که دیگر آوازی برای زمزمه در ذهن اش نداشت- روزگار خویش را به پایان رساند. او نیز به مانند مادرش- همان مادری که روح داستان های او را شکل داده بود- به نسیان دچار شده و روح آرام اش از مغز رخت بربسته بود. همان اویی که روزگاری به پسرش وصیت کرده بود که «اگر من روزی مثل مادرم شدم و مغزم به این روز افتاد، تو یه تپانچه بخر بذار روی سر من. شلیک کن. خلاصم کن. و تمام»! اما او هنوز تمام نشده بود. گرچه ذهن اش آرام گشته بود اما چشمان اش، همان چشمان آبیِ فیروزه ایِ سرزمینِ مادری اش، هم چنان از آتش حسرت شعله ور بود، تو گویی که تاریخ این سرزمین- هر آن چه که در طول تاریخ از آتش اش در درون خویش انباشته بود- به تمامی... آری آذربایجان به تمامی آتش خویش را در درون دو کاسه چشم او ریخته است! اما در نهایت، این آتش نیز در درون چشمان او به خاموشی گرایید و سرانجام، سرانجامی جز حسرت برای ما- از برای نسرودنِ حسرت هایِ به آتش نشستهِ چشمان اش، افسوس دیگری باقی نگذاشت. او روزگار پایانی عمر خویش را در آسایشگاهی- آن هم امان بریده و تکیده در دهان غربت- به سرانجام رساند.
براهنی، یکی از موثرترین روشنفکران دهه چهل- و حتی بعد از آن- بود، روشنفکر متفکری که بیشترین تاثیر را بر روی تفکرات اجتماعی و جامعه روشنفکری خویش داشت. او متفکری ضد سانسور و ضد استبدادی بود که در هیچ خوانشی آرام نمی گرفت و در چارچوب هیچ حکومت و اقلیمی هم نمی گنجید، و از همین روست که در هر دو حکومت، هم طعم زندان آن دو را چشید و هم زخم غربت را. اما هیچ یک از همه اینها، نتوانست تیغ زبان و جوهر قلم اش را کُند کرده و از تاب بیندازد چرا که او کسی نبود که کلاه اش بیفتد، برود و بازنگردد. او برمی گردد، کلاه اش را از روی زمین برمی دارد، صاف می کند، و به سوی ما می آید...