نقش فریدون توللی در ادبیات سیاسی و اجتماعی دوران محمد رضا شاهی / محمد رضا تبریزی شیرازی/ محمد رضا راثی پور
این کتاب توصیفی و تحقیقی که در سال 1376 و توسط انتشارات آذین در 3000 نسخه منتشر شده است گوشه ای از فعالیتهای این شاعر بزرگ را که البته نقشی بسزا در آشنایی نسل جوان با تجربیات شعر نو داشت بررسی می کند و دیدی نسبتا انتقادی دارد.
نویسنده که ظاهرا دبیر ادبیات است سعی کرده است در ترازوی اخلاق و تعهد اجتماعی تلاشهای شاعر را سبک سنگین کند و تمرکز ایشان بیشتر بر آثار جدی شاعر در دو مجموعه اول و کتاب التفاصیل است . در عین حال مولف نمی تواند انزجار و حسرت خود را از انتشار کتاب پویه و تقدیم این کتاب به اسد الله علم پنهان کند و اظهار می دارد: به اعتقاد من دوستداران توللی باید پویه را در آتش خشم و غضب بسوزانند و این لکه ننگ را از دامان فریدون توللی پاک کنند.
فصل اول کتاب به بررسی زندگی نامه توللی می پردازد و فصل دوم به نحوه اشنایی مولف با شعر .و از فصل سوم به بعد گوشه هایی از فعالیت قلمی شاعر همراه با نمونه های نظم و نثر شاعر بیان می شود .
مولف نثر سخته و زیبایی دارد:
مولف در روز خاکسپاری مادر بزرگش اولین بار با توللی آشنا می شود : فریدون توللی بدلیل خویشی نزدیکی که با آن بهشتی روان ( مادربزرگ مولف) و دوستی صمیمانه و دیرینه ای که با یکی از عموهایم داشت در مراسم تشییع و خاکسپاری او شرکت کرده بود .چون من بی تابی و بی قراری را از حد گذرانده بودم و او متوجه احساسات تند و سرکشم شده بود توسط پدرم به وی معرفی شدم و او مرا دلداری دادو با ادب و لطف و ظرافت خود به من فهماند که از مرگ گریزی نیست و دیر یا زود هرکسی راه دیار خاموشان را درپی خواهد گرفت.این نخستین برخورد من با شاعر و نویسنده بزرگ معاصر ایران بود.در آن زمان او مردی چهل ساله و قوی و چابک می نمود و در برخوردهای اجتماعی چنان از خود ادب و ظرافت به خرج می داد که کنندر همان آغاز آشنایی هر کس را به خود علاقمند می ساخت.
فصلهای دیگر به چند و چون آثار جدی و نثرهای انتقادی التفاصیل می پردازد.آخرین فصل که منحنی زندگی هنری شاعر نام گرفته حاوی پاره ای انتقاد به شاعر در زمینه انتشار کتاب پویه و تقدیم کتاب به اسدالله علم است.
